Elektronik Ürünler ve Chip Krizi
Yarı iletken devre elemanlarının bulunması ile elektronik dünyası büyük bir değişim yaşadı. İlk önce diyot, transistör gibi yarı iletken devre elemanları kullanılmaya başlanınca, elektronik cihazların hem boyutları küçüldü. Hem de daha az enerji harcamaya başladı.
Örneğin 1960’lı yıllarda ilk üretilen televizyonlarda elektron lambaları kullanılıyordu. Bunlar şimdiki transistörlerin yaptığı işi daha yavaş yapıyorlardı. Çok büyük hacimleri vardı. Sonrasında transistörler icat oldu. Elektron lambaları yerine devrelerde transistörler kullanılmaya başlandı. Televizyonların devrelerindeki komponentlerin hacimleri küçülmüş, daha az enerji harcamaya başlanmış oldu. Fakat bu da yeterli gelmedi. Ardından birçok yarı iletken devre elemanını içinde barındıran entegreler icat edildi. Bir entegre içinde yüzlerce transitör-diyot vs. gibi yarı iletken devre elemanını barındıran bir yapıya sahiptir. Çalışma frekansı (hızı) daha yüksektir.
Elektronikte entegreler kullanmaya başlanınca birçok cihaz tabiri caizse evrim geçirdi. Boyutları küçüldü. Enerji sarfiyatı azaldı. Çalışma hızı yükseldi. Renkli televizyonlar, dijital radyolar, walkmanlar vs. tüketicilerle buluştu.
Eski otomobillerde beyin diye tabir edilen CPU devreler yoktu. Bazı modellerde, daha basit elektronik kontrol kartları vardı. Bu kartlarda entegre devreler ile yapılıyordu. Yani entegrelerin icadı elektroniği ileri taşıdı.
Günümüzde ise chip diye herkesin ağzından düşürmediği, daha küçük yapıya sahip, birçok elektronik devre elemanı ve elektronik devrenin yaptığı işleri, bir kılıf içerisinde yapabilen, daha hızlı, frekansı daha yüksek, daha kararlı çalışan devre elemanları vardır. Bunlar tüm elektrikli ve elektronik cihazlarda, bilgisayarlarda, telefonlarda, otomobillerde, teknolojik tüm cihazlarda kullanılmaktadır. Örneğin eskiden televizyonlar sadece karasal tv yayını izlemek için kullanılırken, şimdi smart özellikleri sayesinde internete bağlanıyor. Sosyal medyaya giriyor. Cep telefonu veya tablet ile yapabileceğimiz tüm işlevleri yerine getirebiliyor. Bunları yaparken ana kartlarındaki chipler ile bu işlemleri gerçekleştiriyor. Şimdiki LED Televizyonların ana kartların boyut olarak iyice küçülmüş durumdadır. Ekranlar iyice incelmiştir.
Eskiden otomobiller de asıl amacı olan, bir yerden bir yere gitmeye yaramaktaydı. Şimdi bunun yanı sıra otomobiller, hem daha teknolojik, hem daha fazla elektronik… Artık otomobiller bile cep telefonu gibi bilgisayar gibi, işlev görüyor.
Teknoloji her alanda inanılmaz bir hızla gelişerek ilerliyor. Bu ilerlemeden tüm ürünler nasibini alıyor. Şu anda günümüz teknolojisinden daha ileride icatlar ve sistemler geliştirilmiştir. Fakat birçoğu henüz piyasaya sürülmemiştir. Çünkü pazarlama mantığı ile hareket edilmektedir. Hepsi belirli zaman aralıklarında, yeni bir özellik olarak mevcut ürünlerin üzerine eklenerek, daha yüksek fiyatlara satılmak üzere sırasını beklemektedir.
Peki Nedir Bu Chip Krizi?
İnsan tırnağından bile küçük olan silikon çipler elektronik cihazların beyni olarak kullanılıyor ve bilgi depolamaya yarıyor. Bu nedenle de dijitalleşmenin arttığı çağımızda akla gelen hemen hemen her alanda karşımıza çıkıyor. Kendi küçük işlevi büyük olan çiplere bu kadar yoğun bir talep olunca kıtlık da kaçınılmaz hale geliyor.
Özellikle 2020 yılında başlayan Pandemi sonrası, üretim ve lojistik süreçlerinin sekteye uğraması krizin en temel sebepleri arasında gösteriliyor.
Malum günümüzde elektronik üretim genelde uzak doğuda gerçekleşmektedir. Bunun çeşitli sebepleri vardır. Yüksek teknoloji, Ucuz işçilik, yoğun nüfus, fazla üretim, düşük maliyet vs. gibi nedenlerde uzak doğu bu işte popülerdir. 2020 yılında Çin de ortaya çıkan ve hala dünyada etkileri görülen COVID 19 virüsü nedeniyle, tüm dünya devletleri belirli zamanlarda kısıtlama ve karantina yapmıştır. Uzak doğuda da üretim bir süre mecburen durmuştur. Bu sebeple chip üretimi de sekteye uğramıştır. Pandemi yasaklarının kalkması, önlemlerin azaltılması ve tamamen kalkması ile her alandaki ürünlere talep artmıştır. Bu sebeple aklımıza gelecek tüm ürünlerde kullanılan chiplere de talep artmıştır. Uzun süre duran imalat nedeniyle stok ürünlerde tükenmiş, tedarik sıkıntısı başlamıştır. Hala da bu durum devam etmektedir. Bir süre de devam edecek gibi görünmektedir. Örneğin geçen yıl yani 2021 yılı ağustos ayında çalıştığım şirket ticari aracını yenilemek istedi. Türkiye de üretimi bulunan bir markanın, ticari aracını almak için müracaat ettik. Satıcı bayii ellerinde şu an araç olmadığını, chip krizi nedeniyle fabrikanın üretiminin yavaşladığını, taleplere yetişemediğini, sıraya girip beklememiz gerektiğini ama ne kadar sürede araç geleceğini bilemediklerini bildirdi. Bu olay üzerine bu aracın fabrikasında yıllardır çalışan üniversiteden bir arkadaşım vardı. Onu aradım, durumu sordum. Arkadaşım CPU yani beyin sıkıntısı var. Araç imal ediyor depoya çekiyoruz. Beyin CPU gelince takıyoruz. Hatta artık gemi ile de istemiyoruz, daha fazla taşıma ücreti ödeyip, uçakla beyin getirtiyoruz, daha hızlı oluyor. Gelen CPU beyinler de hiç depoya stoğa falan girmeden, direkt olarak üretim bandına veriliyor. Araçlara takılıyor diye belirtti. 2022 yılı şubat ayında satıcı bayiden firmamız arandı. Araç tedarik edebildiklerini, fakat 245.000 TL olan aracın şu anda 470.000 TL olduğunu belirttiler. Malum dolar kurundaki yüksek artış araç fiyatını da etkilemiş oldu. Şirket olarak ta bizde aracımızı yenilemekten vazgeçtik
Ne olacak bu işi sonu?
Chip krizi; şu anda kendini en fazla, otomobil imalatında hissettirmekte. Fakat şu anda üretilen tüm teknolojik ürünlerde bu kriz mevcut. Tam olarak ne zaman çözüleceği de muallak bir durum. Herkes bir şekilde bu krizi aşmak için kendince bir yöntem uyguluyor. Çalıştığım sektörde tamir bakım onarım işlerinde, sıfır ana kart ve chip devreler hem tedariki zor hem de pahalı olduğu için, hurda cihaz alıp, kullanılabilen ana kart, chip, ekran vs.leri uygun fiyatla müşterilerimize sunuyoruz. Başka türlü iş yapamaz hale geliyoruz. Fakat sıfır ürün imal eden firmalar bu yöntemi uygulayamaz. Bu sebeple taşıma, üretim, lojistik vb. maliyetler devamlı artıyor. Tüketiciye maddi olarak olumsuz yansıma yapıyor. Gün gelir bu krizde aşılır. Fakat tüm dünyada teknolojik ve ekonomik olarak derin izler bırakacaktır.
KAYNAK: GÜLLÜ HUKUK OFİSİ: https://avibrahimgullu.com/elektronik-urunler-ve-chip-krizi/
Bir yanıt bırakın