Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu

HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU

Belki de birçoğumuzun bilmediği çok önemli bir kurum var. Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu.

17 Nisan 2020 tarihli ve 31102 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanarak yürürlüğe giren 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanununa ek madde eklenerek Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturuldu.

Bu madde ile birlikte üreticinin, tedarikçinin veya perakende işletmelerinin piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunması yasaklanmıştır.

Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun amacı; fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına yönelik denetim ve incelemelerde bulunmak ve gerektiğinde idari para cezası uygulamak. Kurul 13 üyeden meydana gelmekte.

HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU YÖNETMELİĞİ

Ticaret Bakanlığı tarafından Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliği çıkarılmış olup, 28 Mayıs 2020 tarihli, 31138 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Dayanağı 6585 Sayılı Kanun olan Yönetmelik ile olağanüstü hal, afet ve ekonomik dalgalanma dönemleri ile diğer acil durumlarda faaliyet gösterecek Kurul’un oluşumu, görev ve yetkileri ile üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerin fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarının denetlenmesine ve idari para cezalarının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmektedir.

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=34561&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULUNUN GÖREVLERİ

6585 Sayılı Kanun’un Ek 1’inci maddesi uyarınca,

-Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamayacağı ve

-Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağı düzenlenmiştir.

Ek Madde 1’de belirtilen bu yükümlülüklere aykırı hareket ettiği tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende işletmelere idari para cezalarını uygulama yetkisi Kurul’a aittir. Bu kapsamda Kurul;

-Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamalarına karşı piyasa dengesini ve tüketicileri korumaya yönelik gerekli tedbirleri alarak bunların uygulanmasını sağlamak,

-Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları ile ilgili denetim ve incelemeler yapıp veya yaptırarak, bu denetim ve incelemelere ilişkin üretici, tedarikçi ve perakende işletmenin savunmasını almak veya alınmasını sağlamak,

-6585 Sayılı Kanun’un Ek 1’inci maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket ettiği tespit edilen üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler hakkında 6585 Sayılı Kanun’un 18/1-(ı) maddesi çerçevesinde idari para cezası kararı almak ve bu kararın uygulanmasını sağlamak,

-Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları ile ilgili ilke ve kuralları belirlemek,

-Bakan tarafından fahiş fiyat artışı ve stokçuluk uygulamaları ile ilgili verilen diğer görevleri yerine getirmek ile görevlidir.

HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULU YAPISI VE KARARLARI

13 Kurul üyesi kimlerden seçiliyor?  

Kamu tarafı Ticaret Bakanlığından 4, Adalet Bakanlığından 1, Hazine ve Maliye Bakanlığından 1, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından 1, Tarım ve Orman Bakanlığından 1 temsilci ile temsil edilecek. Kamunun toplam temsilci sayısı 8 kişi.

Sivil toplum ve özel sektörü temsilen ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği 1, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu 1, Üretici örgütleri 1, Tüketici örgütleri 1 ve Perakende sektörü 1 üye ile temsil edilecek. Böylece Sivil toplum ve özel sektörün toplam temsilci sayısı 5 kişi.

Üyelerin görev süresi görev süresi iki yıldır. Görev süresi sona eren üyeler yeniden görevlendirilebilir. Üyeler kendilerini atayan makam ve merciiler tarafından görev süresi içerisinde dahi atanma şartlarını taşıyan kişiler ile değiştirilebilir. Görev süresi sona eren üyenin görevi, yeni üye görevine başlayıncaya kadar devam eder. İstifa veya vefat eden, mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya ya da mazeretli veya mazeretsiz olarak bir takvim yılı içinde en az altı toplantıya katılmayan üyeler ile şartları taşımadığı veya sonradan kaybettiği anlaşılanların üyeliği ilgili kuruluşa Bakanlıkça yapılan bildirim üzerine sona erer. Boşalan üyeliklere bir ay içinde görevlendirme yapılır. Bu durumda,  göreve başlayan üye yerine geçtiği üyenin görev süresini tamamlar.

Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu; olağan dışı durumlarda özellikle temel ihtiyaç maddeleriyle ilgili yaşanan sorunları çözmek için Kurul Başkanın çağrısı üzerine toplanacak ve çalışmalarını yürütecektir.  

Kurul kararları en az 7 üyenin katılacağı toplantıda, katılanların salt çoğunluğu ile alınacaktır.

Bu kararlar, “kamuoyunun bilgilendirilmesi ve aydınlatılması ile mal ve hizmet piyasasındaki tarafların ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla” Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanabilecektir.

HAKSIZ FİYAT DEĞERLENDİRME KURULUNA ŞİKAYET, İNCELEME VE CEZALAR

Yönetmelik ile fahiş fiyat artışlarına karşı şikâyet prosedürü öngörülmüştür.

Şikayetler dilekçeyle, şikayet sistemi üzerinden veya diğer elektronik başvuru yöntemleri kullanılarak Ticaret Bakanlığına ya da Ticaret İl Müdürlüğüne yapılabilir. Başvurular gerçek kişi yahut tüzel kişi tarafından gerçekleştirilebilir.

Şikâyet başvurularında; şikâyet eden kişinin bilgileri ve iletişim bilgileri (gerçek kişi olması durumunda adı, soyadı, T.C. kimlik numarası veya yabancı kimlik numarası; tüzel kişi olması durumunda ise unvanı) ve  şikâyete konu üretici, tedarikçi veya perakende işletmeye ait tanıtıcı bilgiler, iletişim bilgileri, mal veya hizmete ilişkin bilgiler ve varsa belge, fotoğraf, video görüntüleri içermesi gerekmektedir.

Şartları taşımayan şikâyet başvuruları Bakanlıkça veya il müdürlüğünce reddedilecek ve bu durum gerekçesiyle birlikte başvuru sahibine bildirilecektir. Başvurudan veya başvuruya ilişkin Kurul kararı alınmadan önce yargı yoluna gidildiğinin tespiti halinde başvuru işlemden kaldırılarak bu durum gerekçesiyle birlikte başvuru sahibine bildirilecektir.

Yapılan denetim ve incelemelere ilişkin üretici, tedarikçi ve perakende işletmenin savunması Kurul tarafından alınacaktır.

Resen veya şikâyet üzerine yapılan denetimlerde, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeye denetimin yapıldığı günden başlamak üzere 10 günden az olmamak kaydıyla savunma için süre verilmesi gerekmektedir. Bu süre bir defaya mahsus 10 güne kadar uzatılabilecektir. Belirlenen sürede savunma yapılmaması durumu hariç olmak üzere işletmelere, savunması alınmadan Kurul tarafından idari para cezası kararı alınamayacaktır.

Yönetmelik ile Kurul’a üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerde denetim yapma ve ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi talep etmeye yetkisi tanınmıştır. Ayrıca, Bakanlık, Yönetmeliğin uygulanmasında oluşan tereddütleri gidermeye, ortaya çıkan sorunlar ve şikâyetlerle ilgili olarak üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerde denetim yapmaya, ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi talep etmeye yetkili olup, bu yetkisini il müdürlükleri aracılığıyla da kullanabilecektir.

Yapılan değerlendirmeler sonucunda; Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, 18 Şubat 2022 tarihli ve 31754 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik uyarınca, fahiş fiyat artışı  yapanlara 10 bin TL ile 100 bin TL arasında; stokçuluk yaptığı tespit edilenlere 100 bin TL ile 2 milyon TL arasında ceza verilecektir.

Kurul idari para cezalarını belirlerken işlenen fiilin ağırlığı ve haksızlık içeriği, işletmenin türü, büyüklüğü ve bulunduğu sektör, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk faaliyetinden sağlanan menfaat ile daha önce aynı konuda idari para cezası uygulanıp uygulanmadığı gibi hususları göz önünde bulundurur.
https://www.ilerigazetem.com/yazarlar/ibrahim-gullu/haksiz-fiyat-degerlendirme-kurulu-yapisi-ve-kararlari/5195/