Hastane Otoparklarından Haksız Ücret Alınması

Hastane Otoparklarından Haksız Ücret Alınması

Bilindiği üzere ülkemizde nüfusa da bağlı olarak sağlık hizmetlerine talep oldukça fazla. Bu da hastanede ve hastane çevresinde insan ve dolayısıyla taşıt trafiği anlamına gelmektedir.

Sağlık hizmetlerinden faydalanmak üzere kendi araçlarıyla hastanelere giden vatandaşlar sağlık hizmeti bedellerinin sigortalarınca karşılanacağını yani ceplerinden para çıkmayacağı zannıyla hastanelere giderlerken çıkışa yöneldiklerinde ise otopark ücreti talepleriyle karşılaşmaktalar. Peki bu otopark ücret talebi haklı bir talep midir?

Ülkemizde sağlık hizmetlerinin kimler tarafından verildiğine bakalım. Ülkemizde sağlık hizmetleri devlet hastaneleri, özel hastaneler ve üniversite hastaneleri olmak üzere üç çeşit kurum üzerinden yürütülmektedir. Üniversite hastaneleri de devlet üniversitesi hastaneleri ve vakıf üniversitesi hastaneleri olmak üzere iki tiptir. Hepsini ayrı ayrı ele almaya çalışalım.

Öncelikle Sağlık Bakanlığının kendisine bağlı hastanelerin otoparklarından ücret alınmasına kati suretle karşı olduğunu belirtelim. Konu hakkında farklı zamanlarda aynı içerikte otopark ücreti alınmaması yönünde genelgeler yayımladığını biliyoruz. Bu yönde il sağlık müdürlüklerine veya bakanlığa yapılan bilgi edinme müracaatlarına da hastane otoparklarımız ücretsizdir şeklinde cevaplar verilmektedir.

Özel hastanelerin, Özel Hastaneler Yönetmeliğinin madde 8/1-d hükmüne göre belli bir sayıda araç için uhdesinde otopark bulundurmak zorunda olduğunun mevzuatla hüküm altına alındığını belirtelim. Peki bu otopark alanı neye göre belirlenmektedir? Bu konu Çevre Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan Otopark Yönetmeliğinde yer almaktadır. Yönetmeliğin 4’üncü maddesi “Binayı kullananların otopark ihtiyacının bina içinde veya parselinde karşılanması, bu fıkranın (e) bendinde belirtilen durumlar haricinde zorunludur. Otopark ihtiyacının, bu fıkranın (e) bendinde yer alan hükümler doğrultusunda bir kısmı veya tamamının parselinde karşılanamadığı binalarda karşılanamayan otopark miktarı;

1) Mümkünse komşu parsellerle ortak otopark uygulaması ya da ada içi otopark uygulamaları şeklinde karşılanır.

2) Otopark ihtiyacı, (1) numaralı alt bende göre karşılanamaması durumunda; süresiz irtifak kurulmak ve tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek kaydıyla idaresince belirlenecek yürüme mesafesi içinde kamulaştırmaya konu olmayan başka parsel veya binada zorunlu olarak ayrılması gerekenler haricindeki otopark alanlarından karşılanır” hükmünü haizdir.

Yine bu hüküm çerçevesinde yönetmeliğin Ek’inde hangi yapılar için ne miktarda otopark alanının bulundurulması gerektiğine yer verilmiştir. Sağlık Bakanlığının verdiği görüş uyarınca ilgili hükümlere göre hastanelerin Otopark Yönetmeliği gereğince bulundurmakla zorunlu olduğu otopark alanlarından ücret alamaması gerekecektir.

Bilindiği üzere sağlık hizmeti kamusal niteliktedir. Bir Danıştay kararında otoparkın sağlık hizmetindeki yeri şu cümlelerle nitelenmiştir: “Hal böyle, olunca kamu ya da özel sektör tarafından işletilen hastane ve/veya sağlık merkezlerinde yürütülen ve kamusal hizmetlerden birisini oluşturduğu hususunda tereddüt bulunmayan sağlık hizmetinin bir bütün oluşturduğu, ‘hasta bekleme, gözlem odaları, röntgen üniteleri, laboratuvar, otolif, giyinme ve soyunma odaları, endoskopi-EKG-EEG-Efor, holter üniteleri, ameliyathane, teknik oda, medical gaz odası tıbbi ve evsel atık alanları, ısıtma-teshin merkezleri klima santrali, elektrik odası, asansör, yangın koruma alanları, WC, duş, depo, su deposu’ gibi yapısal kullanımlar ile anılan sağlık tesisine ait yapının bodrum katlarında bulunacak otopark ile tıp müzesinin bağımsız nitelikte yapısal kullanımlar olmayıp, yürütülen sağlık hizmetinin bütünlüğünü tamamlayıcı kullanımlar olduğu dikkate alındığında …”

Görüleceği üzere Danıştay kararında otoparkın alanının sağlık hizmetinin bütünlüğünü tamamlayıcı bir nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Bu görüş uyarınca hastanelerce otopark alanlarının sağlık hizmetinden kopartılarak ayrı bir gelir kalemine dönüştürülmek istenmesi hatalı bir uygulama olmaktadır. Nitekim sağlık hizmetinden en etkin ve hızlı şekilde faydalanabilmek için kendi aracıyla hastaneye gelen vatandaşlardan otopark ücreti alınması otoparkın sağlık hizmetinden kopartılarak ayrıştırılması anlamına gelecektir.

Hastanelerin, otopark hizmetlerini üçüncü gerçek ya da tüzel kişilere tevdi ettiklerini görmekteyiz. Eğer ki vatandaşlarımız bu şekilde işletilen hastane otoparklarına ücret ödemek durumunda kalırlarsa otoparka ödedikleri ücretlerin fişi ile birlikte sağlık hizmetlerinden faydalandıklarını gösteren belgeler ile Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat ederek haklarını arayabilirler. Özel hastanelerin otopark hizmetini üçüncü kişilere tevdi etmeden kendilerinin yürüttüğü ihtimalde de yine Tüketici Hakem Heyetlerine müracaat edilebilir.

Üniversite hastanelerine ise ayrı bir başlık açmak yerinde olacaktır. Mevzuatımıza göre üniversiteler devletimizin merkez teşkilatı içinde değil yerinden yönetim organizasyonu olarak teşkilatlanmışlardır. Haliyle Sağlık Bakanlığının genelgeleri üniversite hastaneleri için her konuda bağlayıcı olmaz. Fakat yukarıda verdiğimiz Danıştay kararı görüşü uyarınca yine üniversite hastanelerine ödenecek otopark ücreti bedellerinin eğer otoparkın işletmesi üçüncü kişilerdeyse ya da üniversitelerin kendi kurdukları iktisadi işletmelerdeyse Tüketici Hakem Heyetleri vasıtasıyla işletmesi üniversitenin kendisindeyse idari yargıya müracaat ederek geri alınabileceğini düşünmekteyiz.

Son olarak Tüketici Hakem Heyetlerine artık e-devlet kapısı üzerinden online olarak da müracaat edilebildiğini hatırlatmak isteriz.