Köprü, Otoyol geçişlerinde Tebliğ Konusu
Köprü, otoyol, tünellerde ‘ücret ödemeden’ ya da ‘kaçak’ geçişlere yönelik düzenleme yapıldı. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre otoyollardan ücret ödemeden geçip de 15 günlük ‘cezasız ödeme’ süresini kaçıranlar, 45 gün içinde ödeme yaparlarsa dört kat yerine bir kat cezayla karşılaşacak.
Ancak yeni ceza vatandaşa tebliğ edilip edilmediğine bakılmaksızın uygulanacak.
Cezanın mutlaka vatandaşa tebliğ edilmesi gerekli mi? Vatandaş tebliğ edilmeden, bilmediği bir cezayı ödemek zorunda mı?
Yeni değişiklikle söz konusu cezaların ‘tebliğ’ edilip edilmediğine bakılmaksızın uygulanması hükmü getirilmiş durumda. Bu hukukun temel ilkelerine ve kanunlara aykırı. Hukukun temel ilkesidir, kişilere tebliğ edilmeden borç tahakkuk ettirilemez.
Düzenlemede her ne kadar 15 günlük süreyi kaçıranlar ve 45 gün içinde ödeme yapacaklara, geçiş ücretini 4 kattan 1 kata indirilmesi cezanın adaleti açısından yerinde olmakla birlikte tebliğ zorunluluğu göz ardı etmesi hukuki garabettir. Kararın kesinleşmesi için hukukun genel ilkeleri gereği tebliğ yada tefhim şartı bulunmaktadır.
Cezanın bir kata düşmesi çok doğru ama hukukta bildirim yapılmaksızın ceza olmaz, devlet otoyollarında bildirim yapılıyor ama özel şirketler yapmıyor. Bu konuda özel şirketlere cezaları tebliğ etmeleri gerektiği hatırlatılmalıdır.
Cezayı ödeme süresi tebliğ ile başlar. Tebliğ olmadan yani tüketici bilgilendirmeden cezanın kesinleşmesi, muaccel hale gelmesi mümkün değildir.
Tebliğ olmayan cezayı ödemek istemeyen sürücüler ne yapmalı? 3-İhlalli geçiş cezasına nasıl itiraz edilir?
Bu konuda ilgili firmaya bir yazılı bildirim (mail gibi) bulunarak cezanın kendisine tebliğ edilmesini istemelidir.
Hukukun temel ilkesi, kişilere tebliğ edilmeden borç tahakkuk ettirilemez. Oysa tüm plaka sahiplerinin telefonları şirketlerde var. Bildirim bir SMS’e bakar. Tüketici için 15 günlük cezasız ödeme süresi, kendisine tebliğ edilmesiyle başlar. Dolayısıyla öğrendiği tarihten itibaren 15 günlük süre hukuken başlamış olacaktır. Örneğin kendisine ihbar gönderilmiş, icra takibi başlatılmış. Bu durumda tüketici asıl geçiş ücretini ödeyip kalanına itiraz etmelidir. Bin liralık geçiş ücretini ödeyip, diğer 4 bin liralık ceza artı icra masraflarına itiraz için tüketici hakem heyetlerine itiraz edebilir.
Bildirim yapılmaksızın gönderilen borç için tüketici hakem heyetine başvurarak dava açtığında tüketici lehine kararlar verilecektir.
Av. İbrahim Güllü
TÜKONFED (Tüketici Konfederasyonu) Başkan Vekili