Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz

Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz

İstatistiklere göre; Türkiye’de son iki yılda Alo 170’e 5.890 mobbing şikayeti yapılırken bu şikayetlerin ağırlıklı olarak özel sektörden geldiği görülüyor. Hem özel sektörde hem kamuda mobbing şikayetlerin cinsiyet bakımından aynı seviyede olduğu, erkeklerin de kadınların da aynı oranda mobbing’e maruz kaldığı görülüyor.

Mobbing nedir, Ne değildir?

İşyerinde psikolojik taciz kavramının karşılığı uluslararası literatürde yaygın kullanım şekli olan “mobbing” bir ofis hastalığı olarak nitelendirilebilecek bir zorbalık türüdür. Mobbing kısaca; bir işyerinde, bir grup çalışanın, belirli bir çalışana yönelik süreklilik arz eden ve insanı yıpratma amacı taşıyan bilinçli, sistematik düşmanca davranışlarda bulunmasıdır.

Aşağılama, alay, damgalama, dışlama ve izolasyon gibi eylemlerle açığa çıkmaktadır.

Kabalık, terfi edememe, kavga, çatışma vb. bir veya birkaç defa meydana gelen, rastgele ve genel tavır halindeki eylemler mobbing değildir.

Mobbing bir kerede yapılan bir şey değildir. Uzun süreli ve sistematik davranışlar bütünüdür. Maruz kalınan davranışların mobbing sayılabilmesi için mobbing, çalışma psikolojisinin ve iş hukuku gibi disiplinlerin alanına girdiği için de bu davranışların iş ortamında geçmesi lazımdır. Ayrıca bu sürecin en az 6 ay boyunca kesintisiz ve düzenli bir şekilde devam ediyor olması gerekir.

İşverenlerin amacı genellikle tazminattan kaçarak işçi çıkarmak olduğundan mobbing uygulayarak çalışanı istifaya zorlamaktadır. Bunun yanında mobbing’e maruz kalan ve dayanamayarak istifa etmek zorunda kalan çalışanlar işten kendi istekleriyle ayrıldıkları için işsizlik sigortasından da yararlanamıyor.

Belli başlı mobbing örneklerini şöyle sıralamak mümkündür.

– Belirli bir çalışan hakkında bir söylenti yaymak

– İşçinin ofiste tecrit edilmesi

– Çalışanın görevlerini yerine getirmesini zorlaştırmak

– Çalışanın işten ayrılmasını sağlamaya çalışmak

– Konuşurken sözünün kesilmesi

– Küskünlükler

– Yok sayılma

– Lakap takma

– Görmezden gelinme

– Yapılan işin sabote edilmesi

– Sürekli suçlanma ve eleştirilme

– Uygunsuz şakalar yapılması

– Statünün küçümsenmesi

– Cinsel tacize maruz bırakılması

– Sözlü ya da yazılı tehdit

– Kaba ve kötü sözlerle rencide edilme

– Motivasyonun kırılmaya çalışılması

– İş performansının dışında işler verilmesi

– Sürekli tutanak tutulması

– Alışılmış iş düzenini bozularak farklı işlere yönlendirilmesi

Bu uygulamalar ile çalışanın kendisini işyerinde güvende hissetmemesi, artan kaygı ve strese, istifa etme isteğine, işe odaklanamamasına ve motivasyonunun düşmesine neden olmaktadır.

Nereye Başvurulabilir?

Mobbing’e maruz kalanlar ÇSGB, TBMM, Anayasa Mahkemesi, CİMER, Alo 170, Kamu Görevlileri Etik Kurulu, Kamu Denetçiliği Kurumu, Türkiye İnsan Hakları Kurumu ve İl, İlçe İnsan Hakları Kurulları’na başvuru yapabilirler.

Kamu ve özel sektör ayırt etmeksizin tüm çalışanlar şikâyet ve bilgi almak için Alo 170 Hattına başvurabilirler.

İspat Şekli

Mobbing davalarında kişilerin mobbinge uğradıklarını kanıtlamaları oldukça zor. Bu yüzden mobbing’e uğrayan çalışanların bu durumu mümkün olduğunca fazla delille ortaya koyması gerekiyor.

Mobbing’e uğradığını düşünen çalışan kendisine uygulanan davranışlarla ilgili açık ve net deliller toplamaya başlamalıdır.

Yapılan şikayet sonucu mobbing yapıldığını kanıtlamak için kamera kayıtları, e-mailler, kullanılan ilaç faturaları, verilen işlerle ilgili belge ve örnekler alınarak delil olarak sunulabilir. Çünkü yargıya intikal eden davalarda delil etkin bir yargılama için önemlidir.

Mobbing’e Uğrayanın Hakları

Mobbing’e uğradığı kanıtlanan çalışan iş sözleşmesinin feshinden doğan kıdem, ihbar gibi bütün tazminatlarını alabileceği gibi, dava sonucunda manevi tazminata da hak kazanabiliyor. Ayrıca bunun yanında işverenin eşit davranma borcunu ihlal ettiği gerekçesiyle yüksek miktarda tazminat ödemesi sonucu da doğabilir.

Yargıtay’ın bu tip davalarda daha önce önemli miktarlarda manevi tazminat ödenmesine karar vermektedir.

Ayrıca mağdurlar işyerinde suç teşkil eden psikolojik taciz uygulayan kişi hakkında Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvuruda bulunulabilmektedir.

 

KAYNAK: GÜLLÜ HUKUK OFİSİ – https://avibrahimgullu.com/mobbing-isyerinde-psikolojik-taciz/