Tazminat nedir?

Tazminat nedir? Tazminat çeşitleri nelerdir?

Bu yazı dizimizde tazminat nedir, çeşitleri nelerdir? Neler tazminata konu olur, tazminat hesaplama yöntemleri açıklanacaktır. Tazminat hukukuna dair temel bilgileri sunmaya çalışacağız

Tazminat Arapça kökenli bir kelimedir. Kefil manasına gelen Zamn kelimesinden türemiştir. Tazmin, bedelini ödemek, zararını gidermek manasında kullanılır. Hukuki ve terim manası budur.

Zarar iki türlü olabilir. Birincisi maddi zarar, diğeri manevi zarardır. Ancak her maddi zarar ve manevi zarar tazminat konusu olamaz. Tazminat konusu olması için bazı şartların oluşması gerekir. Örneğin; Aşkına karşılık bulamayan birisi manen çok büyük bir üzüntü çekmiş olabilir. Ancak hukuka aykırılık oluşmadığı için manevi tazminat konusu olamaz. Ancak evlenme ile biten bir aşk hikayesinin sonunda boşanma olursa, kusurlu eş hem maddi, hem de manevi tazminat ödemek zorunda kalabilir. Bu nedenle tazminat hukuku maddi ve manevi tazminat olarak iki ana gruba ayrılır. Kanunlarımızda maddi ve manevi tazminatın tanımı yapılmamıştır. Mahiyeti konusunda düzenlemeler mevcuttur.  Ancak genel olarak tanımlarının yapılması mümkündür.

MADDİ TAZMİNAT: Hukuka aykırı bir fiil yada işlem nedeni ile kişinin malvarlığındaki eksilmeye ilişkin zararın giderilmesidir. Bu zarara var olanın yanında ileride mal varlığına dahil olacak hususlarda dahildir. Örneğin emeklilik hakkı yada kar payı gibi zararlarda maddi tazminatın konusu olabilir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere hukuka aykırı bir fiil yada işlem olmalıdır. Bu işlem yada fiil nedeni ile kişinin malvarlığında eksilme olmalıdır. Eksilme ile zarar arasında illiyet bağı olması gerekir. Bütün bu şartlar oluştuğundan zarar gören maddi tazminata hak kazanır. Haksız fiili yapan kişide maddi tazminatı ödemeye, zararın tazmin etmeye mahkum edilir. Yani kişi hukuka aykırı fiilinin neticesine katlanmak zorundadır.

Maddi tazminat konusu, şartları ve tazminata konu başlıca olaylar ayrı bir yazı ile incelenecektir.

MANEVİ TAZMİNAT: Kişinin mal varlığı dışında oluşan zararların tazmini amaçlanmıştır. Hukuka aykırı fiil yada işlemler nedeni ile kişinin yaşadığı üzüntü, elem, ızdırap ve yıpranmanın kişiye vermiş olduğu zarardır.

Manevi tazminat konusu, şartları ve tazminata konu başlıca olaylar ayrı bir yazı ile incelenecektir.

 Kanunda tazminat hukuku TBK da düzenlenmiştir. Kanunda

“II. Zararın ve kusurun ispatı

MADDE 50-Zarar gören, zararını ve zarar verenin kusurunu ispat yükü altındadır.

Uğranılan zararın miktarı tam olarak ispat edilemiyorsa hâkim, olayların olağan akışını ve zarar görenin aldığı önlemleri göz önünde tutarak, zararın miktarını hakkaniyete uygun olarak belirler.

III. Tazminat

Belirlenmesi

MADDE 51- Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler.

Tazminatın irat biçiminde ödenmesine hükmedilirse, borçlu güvence göstermekle yükümlüdür” denilmiştir.

Görüleceği üzere tazminat hukukunun konusu çok geniş bir alanı kapsamaktadır. Ancak her iki tazminat türü açısından hukuka aykırı bir fili, zarar ve fiil ile zarar arasında illiyet bağının olması gerekir. İlliyet bağı yok ise yada hukuka uygunluk varsa zarar oluşsa dahi tazminata konu olamaz.  Tazminat konusu çeşitlerine göre incelenecektir.

Maddi tazminata ilişkin makalemize bu linkten ulaşabilirsiniz.

Manevi tazminata ilişkin makalemize ise bu linkten ulaşabilirsiniz.

Maddi ve manevi tazminat konusu şikayetlerinizi  https://tuketicibasvurumerkezi.com/ adresinden iletebilirsiniz.

Halil Güven