Kredi Kartı kullanımı ve Tüketici Kredileri
BDDK verilerine göre 19 Ocak 2024 haftası itibarı ile bireysel kredi kartı hacmi, 1 trilyon 172 milyar lira. Geçen yıl aynı dönemde bu tutar 459 milyar lira seviyesindeydi. Bireysel kredi kartı hacminde bir yıllık artış, yüzde 155 oldu.
Aynı verilere göre; gelir artışları sonrası yapılan limit güncellemeleri, kredi kartı kullanım kapasitelerini etkiliyor. Yüksek limitli kartlarda limit kullanım oranı gerilerken, 25 bin TL ve altı limite sahip kredi kartlarında ise limit kullanım oranı artıyor.
Kredi kartı kullanım oranındaki artışların nedeni 1 yıl önceki gibi gereksiz ve lüks tüketim değildir. Bu nedenler;
a) 1 trilyon 172 milyar liranın önemli kısmı Asgari ödeme (en az ödeme) tuzağına yakalanan tüketicin (bu tuzak maalesef başkaları tarafından kurulan değil, tüketicinin koşarak gittiği bir tuzaktır) ödeyemedikleri kısım ve buna uygulanan faizdir. Özetle bahsedilen toplam harcama miktarı yılların birikintisidir. Uzun zamandır ödenmeyen/ ödenemeyen bu meblağlar, bankacılık uygulamalarında donuk kredi olup, donuk krediler de çoğunlukla kanuni takip ile sonuçlanmaktadır.
b) İkinci ve önemli neden ise; tüketicilerin ücretlerinden elde ettikleri paranın satın alma gücünün hızla ve yaşanılan enflasyon oranında düşmesidir. Bir birim mal veya hizmeti satın alabilmek için, geçen seneye oranla enflasyon oranında fazla kredi kartı kullanmak zorunda kalmasıdır.
c) Güven vermeyen ve her gün fiyat artışlarının olduğu piyasa koşullarında yaşadığımızdan, tüketicilerin önemli bir kısmı olanakları ölçüsünde fiyat yükselmesi beklediği veya indirimde gördüğü malları önlem olarak satın alarak “küçük stokçu” olmasıdır. Yine asgari ödeme tuzağındaki vatandaşın burada çok yararlanması mümkün değildir. Çünkü ödeyemediği meblağa faiz uygulanmakta olup, fiyat artışı olarak vermek istemediği bedeli fazlasıyla faiz olarak vermekte
d) Harcanabilir nakit para gereksinmesi nedeniyle, tüketici kredilerine ulaşmanın zorluğu faiz ve masrafların yüksek olması nedeniyle nakit para çekilmesidir.
Tüketici kredilerinde ise; bankaların kredi tahsisini zorlaştırmaları, faiz oranlarının yüksek olması, ücret artışları nedeniyle kredi kartı limitlerinde artışın olması nakde daha kolay ulaşım sağlandığından, kullandırım daha az oranla yükselmektedir.
BDDK verilerinde dikkat çeken ve önlem alınmazsa; iki önemli husus daha vardır.
1. Kanuni takipteki borçların hızla yükselmesi ve donuk kredi niteliğinde olup halen kredi borcu olarak görülen meblağın önemli kısmının da takip hesaplarına intikal edeceği düşünülürse, toplumsal sorunlara da yol açması kuvvetle muhtemeldir.
2. Kredi kartı limit kullanım oranlarına göre değerlendirmede;
Yüksek limitli kartlarda, kullanım oranı gerilerken, 25 Bin ₺ ve altındaki limitli kredi kartı kullanım oranlarında limit kullanım oranı yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden dolayı hızla artmaktadır.
Yüksek limitli kredi kartlarının kullanımı, diğerlerine göre lüks ve pahalı mal ve hizmetlere yöneliktir. Düşük limitli kredi kartları ise, asgari ödemeden kalan borçlarına ilave olarak, zorunlu gereksinmelerini karşılamalarına yöneliktir.
Tüketici finansmanının, yeni toplumsal sorunlara neden olmaması için yapılanma kanunu çıkartılmalı, bu kanun çıkartılırken, limit oranlarına uygun önlem alınmalıdır.
Hüseyin Ölmez
TÜKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı
Bir yanıt bırakın