BASIN AÇIKLAMASI
14.03.2024
Konu: 15 Mart Dünya Tüketici Hakları Günü
Tüketici günü ve haftasına girerken ülkemiz tüketicilerinin sorunları ve mağduriyetleri ne yazık ki devam etmektedir. Bankacılık, konut, kira, gıda, e ticaret alışverişleri ve kargo dolandırıcılığı gibi sorunlar henüz çözülebilmiş değil.
Son zamanlarda tüm dünyada gıda fiyatları düşerken ülkemizde yaşanan gıda fiyat artışlarının önüne geçilemiyor. Sürekli artan özellikle gıda ve temel ihtiyaç maddelerinde ki fiyat artışları, sürekli değişen etiketler tüketicimizin fiyat algısını kaldırmış, kaliteyi ve sağlıklı gıda alma düşüncesini yok etmiştir.
Anayasamızın 172. maddesinde yer alan “Devlet tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimleri teşvik eder” hükmüyle tüketicinin korunması devlet güvencesine alınmış, aynı zamanda devlet (kamu otoritesi) açısından görev olduğu belirtilmiştir.
Yaşanan bu olumsuzlukların önüne geçmek için yaklaşık 2 seneyi aşkın süredir dile getirdiğimiz çözüm önerilerimizi 2024 Tüketici Haftası nedeniyle bir kez daha kamuoyu ile paylaşmak istiyoruz.
Gıda ve Temel İhtiyaç maddelerindeki artışların önüne nasıl geçilebilir. İşte çözüm önerilerimiz.
1.İFŞA ve CİRO ÜZERİNDEN PARA CEZASI
Kesilen cezalar genel anlamda maktu cezalar olması, paranın alım gücünün sürekli düşmesi karşısında verilen İdari Para Cezalarının caydırıcı olmadığı görülmüştür. Verilen cezaların işletmelerin cirolarını esas alarak verilmesi halinde para cezaları caydırıcı hale gelecektir.
Tüketicinin temel ve evrensel tüketici haklarından birisi de bilgi edinme hakkıdır. Bu kapsamda; haksız fiyat artışının yanı sıra, gıdalarda taklit ve tağşiş yapan, stokçuluk ve fiyatları etkileyen kişi ve işletmelerin afişe yani ilan edilmesi gerekir. Medya aracılığı ile duyurulmasının yanında işletmenin girişine rahatlıkla görülebilecek şekilde yazı asılması zorunluğu getirilmelidir.
Tüketicinin en büyük kozu tüketmemekten kaynaklanan gücüdür. Tüketiciler olarak bizler de ilan edilen ve kapısına ve camına işletmenin yaptığı kural ihlalinin ve gerekçeli kararının asılmasıyla afişe edilen işletmelerden alışveriş etmeyerek tepkimizi göstermemiz mümkün olacaktır.
2. KAPATMA
Haksız uygulamalarda bulunan firmalar geçici ve sürekli olarak kapatılmalıdır. İlk kural ihlalinde 1-3 gün gibi geçici sürelerle kapatılmalı, tekrarında ise daha uzun süreli kapatma işlemi yapılmalıdır. Eylemlerinde ısrar eden işletme ise ticaretten menedilerek tamamen kapatılmalı, gerekirse işletmesine el konulmalıdır.
3.HAPİS CEZASI ve BAKANLIK İHBARI
TCK 237. maddesinde fiyatları etkileme suçu, TCK 240. maddesinde ise stokçuluk suçu düzenlenmiştir. Ancak söz konusu suçlara mevcut düzenlemeye göre 1-3 yıl arasında ceza veriliyor ve cezaların erteleniyor olması karşısında etkili yaptırımı bulunmadığı anlaşılmaktadır. Topluma karşı işlenen suçlar kapsamındaki bu suçların cezaların ertelenemez ve paraya çevrilemez yönünde düzenlemeler getirilmesi gerekmektedir.
Ticaret Bakanlığımızca yapılan denetimler sonucunda haksız fiyat artışı yaptığı ve piyasayı etkilediği tespit edilen işletmeler hakkında tespit tutanak ve raporlar, TCK madde 237 ve 240 kapsamında işlem yapılmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına gönderilmeli ve suç duyurusunda bulunulmalıdır.
4. TAVSİYE EDİLEN SATIŞ FİYATI
Gıda ve temel ihtiyaç maddelerinde ambalajlı ürünlerin paketinin üzerine gözle görülebilecek şekilde Son Kullanma tarihinin yanına Tavsiye Edilen Satış Fiyatı yazılmalıdır.
Tavsiye edilen satış fiyatının yazılması zorunluluğu getirilmesi halinde bu ürün satılıncaya kadar fiyatlarla oynanmasının engelleneceği gibi, stokçuluğun da önüne geçilebilecektir.
Ambalajdaki tavsiye edilen satış fiyatının üzerinde oynanması halinde tüketici haksız fiyat artışı yapıldığını ve etiketlerle oynandığını rahatlıkla tespit edebilecek, muhtemelen o ürünü almayıp ilgili birime ihbarda bulunabilecektir.
Sonuç olarak, yukarıda önerdiğimiz çözüm önerilerinin uygulanması halinde haksız fiyat artışlarının önüne geçilebilecek ve piyasada manipülasyon yapılması engellenecektir.
Tüm tüketicilerimizin tüketiciler gününü ve haftasını tebrik eder, mağduriyetlerin son bulmasını temenni ederiz.
TÜKONFED – Tüketici Konfederasyonu adına
Aydın Ağaoğlu Av. İbrahim Güllü
Başkan Başkan Vekili
Bir yanıt bırakın